ธนาคารออมสินเมืองเอสเซนก่อตั้งขึ้นในเดือนพฤศจิกายน 1840 และเริ่มเปิดดำเนินการในปี 1841 โดยเป็นสถาบันภายใต้กฎหมายมหาชนที่อิงตัวบทกฎหมายจากพระราชบัญญัติธนาคารออมสินแห่งรัฐนอร์ทไรน์-เวสต์ฟาเลิน โดยมีการวางบทบัญญัติโดยคณะกรรมการกำกับดูแล  โครงสร้างในการบริหารประกอบไปด้วยคณะกรรมการกำกับดูแล และคณะกรรมการบริหาร

ธนาคารออมสินเมืองเอสเซนให้บริการธนาคารอย่างครบวงจร และเป็นผู้นำในการให้บริการธนาคารลูกค้ารายย่อย และลูกค้าธุรกิจ โดยมีสินทรัพย์มากกว่า 9.1 พันล้านยูโร (เมื่อปลายปี 2020) ส่งผลให้ธนารคารออมสินเอสเซนเป็นธนาคารออมสินที่ใหญ่เป็นอันดับ 8 ในรัฐนอร์ทไรน์-เวสต์ฟาเลิน และเป็นหนึ่งในสามสิบธนาคารออมสินที่ดีที่สุดของประเทศ โดยได้รับการจัดอันดับจากสมาคมธนาคมออมสินเยอรมัน DSGV

ธนาคารออมสินเอสเซนมุ่งทำงานเพื่อคนและธุรกิจในพื้นที่ ทำงานใกล้ชิดกับคณะทำงานและสมาคมต่าง ๆ เพื่อร่วมขับเคลื่อนเศรษฐกิจรวมถึงสร้างนวัตกรรมให้เกิดความเข้มแข็งในอนาคตของภูมิภาค อีกทั้งยังมีโครงการจำนวนมากสนับสนุนการกีฬา วัฒนธรรม และสังคม

ธนาคารออมสินเอสเซนให้บริการมากกว่า 30 สาขา มีศูนย์บริการลูกค้าธุรกิจอยู่ 4 แห่ง ซึ่งสะท้อนถึงเครือข่ายที่เหนียวแน่นในการบริการและให้คำปรึกษาด้านการเงินในเมืองเอสเซน  ในปี 2020 ธนาคารออมสินเอสเซนมีพนักงาน 1,291 คน และทำการจัดหลักสูตรอบรมคู่ขนานที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในภูมิภาค

ธนาคารออมสินเอสเซนเริ่มเข้ามาให้การสนับสนุนและให้คำปรึกษาแก่โครงการภายใต้มูลนิธิธนาคารออมสินเยอรมันเพื่อความร่วมมือระหว่างประเทศ (DSIK) มาตั้งแต่ช่วงกลางทศวรรษ 1990 โดยเน้นที่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในปัจจุบันมีผู้ประสานงานสำหรับความร่วมมือนี้อยู่ 2 ท่าน